باران که بیاید همه عاشق هستند

▫ رباعی جدیدی نسروده اید ؟

- از سرودن که سرود ه ام. دارم روی آنها کار می کنم .

▫ فکر می کنید قالب رباعی آنقدر جا دارد که شما باز هم شعرهایتان را در این قالب بسراید ؟

- رباعی ظرفیت بی نهایتی دارد و می توان در این قالب هنوز حرفهای ناگفته ای را

 زد.

▫ خوب خودتان یک روز خسته نمی شوید ؟

- شما اگر تعداد رباعی هایی که از من منتشر شده را بشمارید متوجه می شوید که 120 الی 130 تا رباعی بیشتر نسروده ام . این یعنی اینکه از سال 74 که رو به رباعی سرایی آورده ام تا الان که نزدیک به 13 سال می گذرد میانگین هر سال تعدادی اندکی بوده است .بیشتر آنها را در کتاب هایم چاپ کرده ام.تعدادی رباعی هم دارم که مجوز چاپ به آنها نمی دهند. گاهی روی هر رباعی بیش از چند ماه

کار می کنم  .

 شعر من جوششی و کوششی است.  یعنی  روی کارم بسیار سختگیر هستم و دلم نمی خواهد به تکرار بیفتم .

▫ درست مثل خواجه حافظ ! حالا چه شد که به رباعی روی آوردید ؟

- آن زمانی که من تصمیم گرفتم روی این قالب کار کنم رباعی یک قالب مرده بود . دلم می خواست این قالب را احیا کنم و فکر کنم اینگونه  هم شد .

▫ با این حساب شهرت جهانی خیام را چه می گویید !

- خیام زمانی که رباعی می گفت آن هم با مضامین عمیق فلسفی چندان معروف نبود . حتی گاهی مورد لعن و نفرین هم قرار می گرفت . تا 800 سال بعد  ادوارد فیتز جرالد آمد و شعر خیام را به انگلیسی ترجمه کرد و از آن موقع رباعی خیام مورد  تحسین و اقبال قرار گرفت .

▫ فکر می کنید چه چیزی در رباعی خیام بود که باعث شهرت جهانی آثارش شد ؟

- ایجاز و سرعت . این دو فاکتور خیلی به شاعر کمک می کند تا در این زمینه که گفتید موفق باشد و رباعی هم هر دو فاکتور را دارد و البته مفاهیم عمیقی مثل غنیمت شمردن دم ، خوش بودن در همان لحظه ای که زنده هستیم و فریاد نیستی جهان مادی . اینها مفاهیمی بودند که باعث شدند خیام ماندگار  شود .

▫ شما هم به این فاکتور توجه هم می کنید ؟

- بله . الان ما خیلی شاعر داریم که بعد از من رو آوردند به رباعی سرایی . اما مضامین شان تکراری بود یا فقط وزن را رعایت می کردند برای همین نتوانستند

چندان رشد کنند .

▫ می شود این موضوع را کمی بشکافید ؟

- بله . مثلاً شاعران آمدند با مضامین دهه ی 60 یعنی انقلاب رباعی سرودند در حالی که آن دهه گذشته بود . یا مضامین فلسفی را که قبلاً بهتر و زیبا تر گفته شده بود را دوباره در این قالب بیان کردند  . و عده ای هم تازگی ها دارند از شعر های من کپی برداری می کنند . مبارک است

▫ با این جور شاعران موافق هستید یا مخالف ؟

- مخالفم . شاعر باید کار خودش بکند زمان مشخص می کند که کارش خوب بوده یا نه . من زمانی که شروع کردم به رباعی سرودن چندان  اقبالی روی این کار نبود .همه غزل و شعر نو می گفتندبا گذشت زمان آنها که نو گرا بودند و می دانستم نظر خوبی هم روی این فالب کلاسیک ندارند تغییر عقیده دادند وحتی گفتند زبان در این قالب رشد کرده است و این برای من توفیق بزرگی است .

▫ فکر می کنید این قالب هنوز این قابلیت را هم دارد که جهانی باشد ؟

- بله ،بی تردید

▫ حافظ در دنیا معروفتر است یا خیام ؟

- خیام . حافظ وجه ملی اش بیشتر است . اما خیام جهانی تر است .

▫ سعدی کجا قرار دارد ؟

- سعدی تاج سر شاعران پارسی زبان است . بدون سعدی شعر فارسی رنگ و بویی ندارد . حافظ شاگرد مسلم سعدی است و با همه ابهتی که دارد گاهی اوقات جلوی سعدی سر خم می کند .

▫ زمانی مرحوم عمران صلاحی از رباعی  شما به عنوان یک کار بدیع در حوزه شعر کلاسیک تمجید کرد و گفت  منتظریم ببینیم در آینده چه اتفاقی می افتد ، فکر می کنی چه اتفاقی افتاده ؟

-  اتفاقات خوب . حتماً چیزی در رباعیات من بوده که عمران صلاحی یا مفتون امینی یا منوچهر آتشی و بزرگان دیگر  از آن تعریف کرده اند . امیدوارم همین روند ادامه پیدا کند . همه چیز بستگی به اراده و همت آدم ها دارد.

▫ فکر نمی کنید توی کارتان به تکرار بیفتید ؟

- نه هیچ وقت . آنقدر تلاش می کنم تا به  کشفهای جدیدی برسم من کاشف عجیبی هستم.

گفتگو با ایرج زبر دست – روزنامه ی افسانه

                                                                              چهارشنبه 28 / 1 / 1387